90 PHÚT PHẪU THUẬT CHẤM DỨT TÌNH TRẠNG TIỂU KHÔNG KIỂM SOÁT 43 NĂM

Các bác sĩ khoa Ngoại Thận – Tiết niệu Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ (BV ĐKTW CT) vừa phẫu thuật thành công trường hợp bệnh nhân bị bẩm sinh thận đôi, niệu quản lạc chỗ, tiểu không kiểm soát suốt 43 năm.

Niệu quản lạc chỗ là một bệnh bẩm sinh ít gặp nhưng trên thực tế đôi khi bệnh được phát hiện muộn, khiến người bệnh phải chịu đựng bệnh một thời gian dài gây mặc cảm, ảnh hưởng lớn tới cuộc sống và tâm lý người bệnh, khiến chất lượng cuộc sống giảm sút đáng kể.

            Bệnh nhân nữ L. N. K., 43 tuổi, địa chỉ: Bình Tân - Vĩnh Long bị rỉ nước tiểu liên tục từ nhỏ, phải đóng bỉm và đi chữa khắp nơi không hiệu quả. Cách nay 10 năm đã phẫu thuật tại bệnh viện khác để điều trị chứng tiểu không kiểm soát, nhưng không cải thiện và phải chấp nhận sống chung với tình trạng rỉ nước tiểu hơn 40 năm qua. Ngày 21/9/2020, bệnh nhân đến BV ĐKTW CT nhập viện để điều trị tình trạng rỉ nước tiểu liên tục.

          Kết quả chụp cắt lớp vi tính: Thận đôi 2 bên, một niệu quản (T) phía trên giãn đến bàng quang nhưng không rõ vị trí cắm vào đâu, thận (T) ứ nước, niệu quản giãn đường kính 13mm (bình thường #5mm), nghi ngờ cắm lạc chỗ. Bác sĩ tiến hành nội soi bàng quang và niệu quản: không thấy vị trí đổ của niệu quản lạc chỗ nên đặt thông JJ niệu quản bình thường bên (T) để đánh dấu, thuận lợi cho phẫu thuật tạo hình sau này. Chẩn đoán thận ứ nước và tiểu không kiểm soát do niệu quản (T) đôi lạc chỗ. Ê-kíp phẫu thuật do Ths.Bs Đỗ Công Đoàn, Bs.CK1 Đặng Thế Oánh (khoa Ngoại Thận – Tiết niệu), Ths.BS Trần Thị Kim Luyến (khoa Phẫu thuật – Gây mê hồi sức). Các bác sĩ đã thực hiện cắt nối niệu quản, cắm lại niệu quản lạc chỗ vào bàng quang để giải quyết vấn đề tắc nghẽn cũng như rỉ nước tiểu liên tục của bệnh nhân, thời gian phẫu thuật 90 phút.

          Tình trạng hiện tại ngày 07/10/2020, sau phẫu thuật bệnh nhân hồi phục sức khỏe như bình thường, bụng mềm, không đau, vết mổ khô, hết rỉ nước tiểu. Siêu âm kiểm tra thận hết ứ nước, dự kiến xuất viện trong 1-2 ngày tới.

          Thông thường, niệu quản sẽ đổ vào mặt sau của bàng quang. Hai lỗ của niệu quản cùng với cổ bàng quang tạo thành hình tam giác, được gọi là vùng tam giác bàng quang. Tình trạng những niệu quản cắm bất thường khỏi vùng tam giác trên được gọi là niệu quản lạc chỗ.

          Hai niệu quản chịu trách nhiệm dẫn nước tiểu đã được lọc liên tục từ hai thận xuống rồi đổ vào lòng bàng quang. Nước tiểu này sẽ được tích chứa lại ở đó mà không thoát ra ngoài được là do cơ thắt ngoài của niệu đạo hoặc cơ thắt trong của cổ bàng quang vẫn còn đang trong tình trạng đóng kín. Khi nước tiểu đã đạt đến một số lượng nào đó thì sẽ được tống xuất ra khỏi bàng quang theo đường niệu đạo dưới sự điều khiển của ý muốn, khi niệu quản cắm vào một vị trí lạc chỗ bất thường khác ở ngoài lòng bàng quang thì lúc đó nước tiểu đào thải từ trên thận xuống sẽ đổ liên tục ra ngoài, qua lỗ niệu quản lạc chỗ mà không bị cản trở sẽ gây ra hiện tượng rò rỉ nước tiểu.

            Theo Bs.CK2 Nguyễn Phước Lộc - Trưởng khoa Ngoại Thận - Tiết niệu BV ĐKTW CT: Niệu quản lạc chỗ là bệnh bẩm sinh khá hiếm gặp, trung bình cứ 2000 trẻ sẽ có 1 trẻ mắc bệnh. Tỷ lệ trẻ nữ mắc bệnh nhiều hơn trẻ nam và chủ yếu là xuất phát từ cực trên thận đôi có 2 niệu quản và một niệu quản cắm vị trí bất thường. Người bệnh niệu quản lạc chỗ sẽ có các triệu chứng:

- Đái rỉ: Đây là triệu chứng cơ bản của bệnh niệu quản lạc chỗ. Trẻ bị niệu quản lạc chỗ sẽ có hiện tượng nước tiểu rỉ ra liên tục. Bên cạnh hiện tượng rỉ nước tiểu, người bệnh vẫn có thể đái được thành bãi bình thường.

- Triệu chứng nhiễm trùng: Rò rỉ nước tiểu liên tục gây viêm loét, nhiễm trùng cơ quan sinh dục.

Niệu quản lạc chỗ có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng tới chức năng thận nghiêm trọng như: nhiễm trùng niệu kéo dài, nhiễm trùng ngược dòng, ứ mủ thận và hỏng thận nên cần được phát hiện sớm ngay từ khi mới sinh hoặc còn nhỏ tuổi để tránh biến chứng và những ảnh hưởng chất lượng cuộc sống người bệnh. Điều trị niệu quản lạc chỗ chủ yếu bằng phẫu thuật để giải quyết nguyên nhân. Do đó cần đến khám các thầy thuốc chuyên khoa để có chỉ định điều trị đúng.